سوپاپ ساعتی

سوپاپ ساعتی یکی از پرکاربردترین و حساس‌ترین سوپاپ‌های موجود در خودرو‌های سنگین می‌باشد،که وظیفه اصلی آن کنترل فشار باد خودرو در یک بازه‌ی مشخص است. عموما این میزان فشار باد بین 8 تا 9 بار قرار دارد اما در بعضی از خودرو‌ها در بازه متفاوتی قرار می‌گیرد.

در خودرو‌هایی که مدار بادی دارند پمپ باد وظیفه تولید باد را برعهده دارد و به وسیله لوله اصلی انتقال (شاه لوله) باد را با فشار وارد سوپاپ ساعتی می‌کند. سوپاپ ساعتی وظیفه کنترل فشار باد و انتقال به مخازن را بر عهده دارد. در نتیجه باد در مدار قرار می‌گیرد.  سایز رزوه ورودی و خروجی‌های سوپاپ ساعتی M22×1/5 است و برای جلوگیری از بازگشت باد ورودی به لوله اصلی و پمپ باد در قسمت خروجی سوپاپ باد فیبر و فنری جهت جلوگیری از برگشت باد (برنگردان) تعبیه شده است. باد برنگردان شامل مجموعه ای از اورینگ، فنر، خار، لاستیک و کائوچو می باشد.

باید به این نکته توجه داشته باشیم عملکرد سوپاپ ساعتی ماک و ولوو نسبت به سایر اقلام سوپاپ ساعتی متفاوت است.

انواع مختلف سوپاپ ساعتی

سوپاپ های ساعتی دارای انواع مختلفی هستند که در دو گروه قسمت بندی می‌شوند.

سوپاپ های نسل قدیم که شامل: سوپاپ های ساعتی ماک و ولوو ،بوش(BOSCH)، 74وابکو(WABCO) و کنور (KNORR)

سوپاپ های نسل جدید که شامل: سوپاپ های ساعتی دارای فیلتر خشک کن هوا، که این گروه هم به دو زیر‌گروه ساده و برقی تقسیم می‌شوند.  این نسل همچنان رو به پیشرفت است و مدل های به روز‌تری به بازار عرضه می‌شود.

محل قرارگیری سوپاپ ساعتی

عموما محل قرارگیری سوپاپ ساعتی در مدار بادی به گونه ای طراحی می‌شود که در نزدیک ترین مکان به پمپ باد خودرو قرارگیرد. و برای سهولت در تحویل باد به مخازن در مدار بادی بین پمپ باد و مخازن و در نزدیکی سوپاپ تقسیم باد مستقر می‌شود.

عدم عملکرد صحیح سوپاپ ساعتی

لوازم بادی مصرفی این سوپاپ در حین استفاده، براثر گذر زمان و کاهش طول عمر مفید دچار فرسودگی شده و نشتی باد صورت می‌گیرد.  که با افت فشار باد همراه است در این حالت قسمت خروجی اضافه باد سوپاپ ساعتی دچار اختلال شده و به صورت یکسره عمل می‌کند و باد تولید شده توسط پمپ باد مستقیما از قسمت خروجی اضافه باد سوپاپ، خارج می‌شود.

از دیگر مواردی که می توان به آن اشاره کرد هنگامیست که پمپ باد بر اثر استهلاک و کاهش طول عمر دچار روغن سوزی می‌شود در این حالت کمپرس روغن و آلودگی های ناشی از روغن سوزی همزمان وارد سوپاپ می‌شود و داخل سوپاپ پر از دوده شده و و سوراخ ها شروع به گرفتگی و بسته شدن می‌کند. این شرایط باعث اختلال در عبور باد از سوپاپ ساعتی به مخازن شده در مدار بادی خودرو اختلال ایجاد می‌کند

باید به این نکته توجه داشت که اگر در سوپاپ تقسیم باد اختلالی از قبیل گرفتگی یا نشتی باد صورت گیرد چون محل قرارگیری آن در نزدیکی سوپاپ ساعتی تعبیه شده است عملکرد سوپاپ ساعتی را مختل کرده و دقت کاری سوپاپ را پایین می آورد.

تعویض فیلتر باد سوپاپ های ساعتی

فیلتر وظیفه تصفیه هوای وارد شده به سوپاپ را بر عهده دارد و پس از تصفیه، آن را وارد مدار بادی می‌کند. در سوپاپ های نسل جدید که دارای فیلتر خشک کن هوا هستند یکی از موارد مهمی که رانندگان محترم باید توجه داشته باشند تعویض به موقع فیلتر است. عوض کردن به موقع فیلتر خشک کن هوا در سوپاپ های ساعتی باعث افزایش طول عمر لوازم بادی مصرفی و بهبود عملکرد سوپاپ می‌شود. زمان تعویض فیلتر به عملکرد صحیح پمپ باد بستگی دارد. معمولا پس از طی شدن مسافت حدود 60000 کیلومتر توسط خودرو این تعویض باید صورت گیرد.

تنظیم سوپاپ ساعتی

در سوپاپ های ساعتی پیچ تنظیمی قرار دارد که  بسته به نوع آن سوپاپ، پیچ یا روی سر سوپاپ یا در قسمت کناری قرار دارد و شامل دو قسمت پیج تنظیم و مهره کنترل می‌باشد. هنگامی که می‌خواهیم فشار باد وارد شده در سوپاپ را تنظیم کنیم ابتدا مهره کنترل را شل کرده و برای کاهش فشار باد ورودی، پیچ تنظیم را بر خلاف حرکت عقربه های ساعت (پاد ساعتگرد) می‌چرخانیم به گونه ای که حدود 5/0 الی 1 دور چرخانده تا فشار باد سوپاپ ساعتی کاهش پیدا کند و آمپر پایین بیاید.

و برای افزایش فشار باد ورودی ، پیچ تنظیم را در جهت عقربه های ساعت (ساعتگرد) می‌چرخانیم تا فشار باد بالا آمده و آمپر بالا بیاید.

برای دسترسی آسان به انواع سوپاپ های ساعتی می توان به دسته بندی سوپاپ های ساعتی در پنوپارت مراجعه کرد.